EnglishTổng tư lệnh quân đội Bangladesh đã thề sẽ ủng hộ chính phủ lâm thời “bằng mọi giá” để giúp hoàn thành các cải cách quan trọng sau khi Thủ tướng Sheikh Hasina bị phế truất, nhằm đảm bảo cuộc bầu cử có thể được tổ chức trong vòng 18 tháng tới.
Tướng Waker-uz-Zaman và lực lượng của ông đã đứng ngoài cuộc vào đầu tháng 8, giữa các cuộc biểu tình dữ dội do sinh viên dẫn đầu phản đối bà Hasina, điều này đã chấm dứt sự nghiệp của nữ chính trị gia kỳ cựu sau 15 năm cầm quyền. Bà từ chức và chạy sang Ấn Độ láng giềng.
Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với truyền thông, ông Zaman đã nói với Reuters tại văn phòng của mình ở thủ đô Dhaka vào thứ Hai rằng chính quyền lâm thời do người đoạt giải Nobel, ông Muhammad Yunus, lãnh đạo có sự ủng hộ hoàn toàn từ phía ông và đề ra lộ trình để loại bỏ ảnh hưởng chính trị khỏi quân đội.
“Tôi sẽ đứng bên cạnh ông ấy. Dù có chuyện gì xảy ra. Để ông ấy có thể hoàn thành sứ mệnh của mình,” Zaman, đeo kính và mặc quân phục, nói về ông Yunus.
Nhà tiên phong của phong trào tín dụng vi mô toàn cầu, ông Yunus, đã cam kết thực hiện các cải cách cần thiết đối với hệ thống tư pháp, cảnh sát và các tổ chức tài chính, mở đường cho một cuộc bầu cử tự do và công bằng tại quốc gia có 170 triệu dân.
Sau các cải cách, ông Zaman – người vừa đảm nhận vị trí tổng tư lệnh quân đội chỉ vài tuần trước khi bà Hasina bị phế truất – nói rằng quá trình chuyển đổi sang dân chủ có thể diễn ra trong vòng một năm đến một năm rưỡi, nhưng cần có sự kiên nhẫn.
“Nếu bạn hỏi tôi, thì tôi sẽ nói rằng đó nên là khoảng thời gian để chúng ta tiến vào quá trình dân chủ,” ông nói.
Hai đảng chính của Bangladesh, Đảng Liên minh Awami của bà Hasina và đối thủ truyền kiếp Đảng Quốc gia Bangladesh, trước đó đều kêu gọi tổ chức bầu cử trong vòng ba tháng kể từ khi chính phủ lâm thời nhậm chức vào tháng 8. Ông Yunus, cố vấn trưởng của chính quyền lâm thời, và tổng tư lệnh quân đội gặp nhau hàng tuần và có “mối quan hệ rất tốt”, với quân đội ủng hộ các nỗ lực của chính phủ nhằm ổn định đất nước sau một giai đoạn hỗn loạn, ông Zaman cho biết.
“Tôi chắc chắn rằng nếu chúng ta làm việc cùng nhau, không có lý do gì chúng ta sẽ thất bại,” ông nói.
Hơn 1.000 người đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ bạo lực bắt đầu từ một phong trào phản đối hạn ngạch công chức vào tháng 7, nhưng đã leo thang thành một cuộc nổi dậy chống chính phủ rộng lớn hơn – giai đoạn đẫm máu nhất trong lịch sử độc lập của quốc gia.
Sự bình yên đã trở lại trên những con phố đông đúc của Dhaka, thủ đô tập trung đông dân và là trung tâm của cuộc nổi dậy, nhưng một số bộ phận của bộ máy công quyền vẫn chưa hoạt động trở lại sau sự sụp đổ đột ngột của chính quyền bà Hasina.
Với phần lớn lực lượng cảnh sát Bangladesh, khoảng 190.000 người, vẫn còn hỗn loạn, quân đội đã tăng cường đảm bảo trật tự pháp luật trên toàn quốc.
Được hình thành từ Đông Pakistan cũ vào năm 1971 sau một cuộc chiến tranh giành độc lập đẫm máu, Bangladesh đã rơi vào tay chế độ quân sự vào năm 1975, sau khi thủ tướng đầu tiên của nước này, ông Sheikh Mujibur Rahman, cha của bà Hasina, bị ám sát.
Năm 1990, chế độ quân sự của đất nước do Hossain Mohammad Ershad lãnh đạo đã bị lật đổ trong một cuộc nổi dậy, dẫn đến việc khôi phục nền dân chủ.
Quân đội lại một lần nữa thực hiện một cuộc đảo chính vào năm 2007, ủng hộ một chính phủ lâm thời điều hành đất nước cho đến khi bà Hasina lên nắm quyền hai năm sau đó.
Là một sĩ quan bộ binh chuyên nghiệp, người đã phục vụ qua nhiều giai đoạn bất ổn, ông Zaman nói rằng quân đội Bangladesh do ông lãnh đạo sẽ không can thiệp chính trị.
“Tôi sẽ không làm bất cứ điều gì gây tổn hại đến tổ chức của mình,” ông nói, “Tôi là một người lính chuyên nghiệp. Tôi muốn giữ cho quân đội của mình chuyên nghiệp.”
Phù hợp với các cải cách chính phủ sâu rộng được đề xuất kể từ khi bà Hasina bị đẩy khỏi quyền lực, quân đội cũng đang xem xét các cáo buộc sai phạm đối với các nhân viên của mình và đã trừng phạt một số binh sĩ, ông Zaman cho biết, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
“Nếu có bất kỳ thành viên nào đang tại ngũ bị phát hiện có tội, tất nhiên tôi sẽ có hành động,” ông nói, đồng thời cho biết một số quan chức quân đội có thể đã hành động sai trong khi làm việc tại các cơ quan do thủ tướng hoặc bộ trưởng nội vụ trực tiếp kiểm soát trước đây.
Chính phủ lâm thời đã thành lập một ủy ban gồm năm thành viên, đứng đầu là một cựu thẩm phán tòa án tối cao, để điều tra các báo cáo về việc có tới 600 người có thể đã bị các lực lượng an ninh Bangladesh bắt cóc kể từ năm 2009.
Tuy nhiên, về lâu dài, ông Zaman muốn tách chính trị ra khỏi quân đội, lực lượng có hơn 130.000 người và là một trong những đóng góp lớn cho các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.
“Điều đó chỉ có thể xảy ra nếu có sự cân bằng quyền lực giữa tổng thống và thủ tướng, nơi các lực lượng vũ trang có thể được đặt trực tiếp dưới quyền tổng thống,” ông nói.
Hiện nay, lực lượng vũ trang Bangladesh thuộc bộ quốc phòng, thường do thủ tướng kiểm soát, một thỏa thuận mà ông Zaman nói rằng quá trình cải cách hiến pháp dưới thời chính phủ lâm thời có thể sẽ xem xét thay đổi.
“Quân đội nói chung không bao giờ được sử dụng cho mục đích chính trị,” ông nói. “Một người lính không được dính líu đến chính trị.”
>>> Xem thêm: Tổng thống Sri Lanka đắc cử tuyên thệ nhậm chức
