EnglishGần đây tại Tokyo, Nhật Bản – một robot điều khiển bằng AI đã cúi xuống một người đàn ông đang nằm ngửa và nhẹ nhàng đặt một tay lên đầu gối, một tay lên vai và lăn ông ấy nằm nghiêng – một thao tác được sử dụng để thay tã hoặc ngăn ngừa loét do nằm lâu ở người già.
Robot hình người nặng 150 kg được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo có tên AIREC là nguyên mẫu “người chăm sóc” tương lai cho dân số đang già đi nhanh chóng và tình trạng thiếu hụt nhân viên chăm sóc người già kinh niên ở Nhật Bản.
Shigeki Sugano, giáo sư Đại học Waseda, người đứng đầu nghiên cứu của AIREC được chính phủ tài trợ, cho biết: “Với xã hội già hóa nhanh và tỷ lệ sinh giảm, chúng ta sẽ cần sự hỗ trợ của robot trong việc chăm sóc y tế và người già, cũng như trong cuộc sống hàng ngày”.
Nhật Bản là xã hội có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới với tỷ lệ sinh giảm, dân số trong độ tuổi lao động ngày càng giảm và chính sách hạn chế nhập cư.
Thế hệ “baby boomer”, một nhóm đông đảo được tạo ra do tỷ lệ sinh con tăng đột biến sau chiến tranh từ năm 1947 đến năm 1949, đều sẽ bước sang tuổi ít nhất 75 vào cuối năm 2024, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt trầm trọng nhân viên chăm sóc người già.
Bộ Y tế Nhật Bản cho biết hôm thứ Năm rằng số lượng trẻ sơ sinh chào đời vào năm 2024 đã giảm năm thứ chín liên tiếp, giảm 5% xuống mức thấp kỷ lục là 720.988.
Trong khi đó, ngành điều dưỡng đang phải vật lộn để tuyển đủ việc làm.
Theo số liệu của chính phủ, chỉ có một ứng viên cho mỗi 4,25 việc làm vào tháng 12, tệ hơn nhiều so với tỷ lệ việc làm/ứng viên chung của cả nước là 1,22.
Khi chính phủ hướng ra nước ngoài để giúp thu hẹp khoảng cách, số lượng lao động nước ngoài trong lĩnh vực này đã tăng lên theo từng năm, nhưng chỉ đạt khoảng 57.000 vào năm 2023, hoặc chưa đến 3 phần trăm tổng số lực lượng lao động trong lĩnh vực này.
“Chúng tôi hầu như không thể giữ được đầu mình trên mặt nước và trong 10, 15 năm nữa, tình hình sẽ khá ảm đạm”, Takashi Miyamoto, giám đốc tại Zenkoukai, một đơn vị điều hành các cơ sở chăm sóc người cao tuổi, cho biết. “Công nghệ là cơ hội tốt nhất của chúng tôi để ngăn chặn điều đó”.
Zenkoukai đã tích cực áp dụng các công nghệ mới, nhưng việc sử dụng robot cho đến nay vẫn còn hạn chế.
Tại một cơ sở ở Tokyo, một con robot có kích thước bằng búp bê, mắt lồi sẽ hỗ trợ nhân viên chăm sóc bằng cách hát những bài hát nhạc pop và hướng dẫn cư dân thực hiện các bài tập giãn cơ đơn giản, trong khi những người chăm sóc bận rộn thực hiện các nhiệm vụ cấp bách khác.
Một trong những ứng dụng thiết thực nhất của công nghệ chăm sóc điều dưỡng hiện nay là đặt cảm biến giấc ngủ dưới nệm của bệnh nhân để theo dõi tình trạng giấc ngủ của họ, giúp giảm bớt việc phải đi tuần vào ban đêm.
Mặc dù robot hình người như Optimus của Tesla đang được phát triển trong tương lai gần, Sugano cho biết robot có thể tương tác vật lý an toàn với con người đòi hỏi độ chính xác và trí thông minh ở cấp độ mới.
“Robot hình người đang được phát triển trên toàn thế giới. Nhưng chúng hiếm khi tiếp xúc trực tiếp với con người. Chúng chỉ làm việc nhà hoặc một số công việc trên sàn nhà máy”, Sugano, cũng là chủ tịch của Hiệp hội Robot Nhật Bản, cho biết.
“Khi con người xuất hiện, những vấn đề như an toàn và cách phối hợp chuyển động của robot với từng cá nhân sẽ nảy sinh.”
Robot AIREC của Sugano có khả năng giúp con người ngồi dậy hoặc đi tất, nấu trứng rán, gấp quần áo và một số công việc hữu ích khác trong nhà.
Nhưng Sugano không kỳ vọng AIREC sẽ sẵn sàng để sử dụng trong các cơ sở chăm sóc điều dưỡng và y tế cho đến khoảng năm 2030 và với mức giá ban đầu không dưới 10 triệu yên (67.000 đô la).
Takaki Ito, một nhân viên chăm sóc tại cơ sở Zenkoukai, tỏ ra thận trọng lạc quan về tương lai của ngành điều dưỡng bằng robot.
Ông cho biết: “Nếu chúng ta có những robot được trang bị AI có thể nắm bắt được điều kiện sống và đặc điểm cá nhân của từng người được chăm sóc, chúng có thể trực tiếp cung cấp dịch vụ chăm sóc”.
“Nhưng tôi không nghĩ robot có thể hiểu mọi thứ về chăm sóc điều dưỡng. Robot và con người cùng nhau làm việc để cải thiện dịch vụ chăm sóc điều dưỡng là tương lai mà tôi hy vọng.”
>>> Xem thêm: Các trường học Hàn Quốc cũng cấm dùng DeepSeek
