Tại một cơ sở nghiên cứu ở phía tây bắc Bắc Kinh, nhà khoa học Trung Quốc tìm cách bảo vệ khoai tây gồm nhà sinh học Li Jieping và nhóm của ông thu hoạch một cụm bảy củ khoai tây nhỏ bất thường, trong đó có một củ chỉ bằng quả trứng cút, từ một cây trồng trong chậu.
Những củ khoai này được trồng trong điều kiện mô phỏng nhiệt độ cao hơn dự báo sẽ xuất hiện vào cuối thế kỷ này, cho thấy một dấu hiệu đáng lo ngại về an ninh lương thực trong tương lai.
Chỉ nặng 136 gram (4,8 ounce), những củ khoai này nhẹ chưa đến một nửa so với khoai tây thông thường ở Trung Quốc, nơi các giống phổ biến thường to gấp đôi quả bóng chày. Trung Quốc là nước sản xuất khoai tây lớn nhất thế giới, loại thực phẩm này rất quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu nhờ năng suất cao so với các loại cây lương thực khác.
Tuy nhiên, khoai tây đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao. Biến đổi khí hậu do khí thải từ nhiên liệu hóa thạch đang đẩy nhiệt độ lên mức nguy hiểm, đồng thời làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán và lũ lụt.
Trong bối cảnh cần thiết phải bảo vệ nguồn cung lương thực, ông Li, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Khoai tây Quốc tế (CIP) ở Bắc Kinh, đang dẫn đầu một nghiên cứu kéo dài ba năm về tác động của nhiệt độ cao đến khoai tây, tập trung vào hai giống phổ biến nhất ở Trung Quốc.
“Tôi lo lắng về những gì sẽ xảy ra trong tương lai” Li nói: “Nông dân sẽ thu hoạch được ít khoai tây hơn, điều này sẽ ảnh hưởng đến an ninh lương thực.”
Nhóm của ông Li đã trồng khoai tây trong ba tháng trong một buồng khí hậu với nhiệt độ cao hơn trung bình hiện tại ở các tỉnh có độ cao lớn như Hà Bắc và Nội Mông Cổ thêm 3 độ C, nơi khoai tây thường được trồng ở Trung Quốc.
Nghiên cứu của họ, được công bố trên tạp chí Climate Smart Agriculture tháng này, cho thấy nhiệt độ cao hơn đã đẩy nhanh sự phát triển của củ khoai tây thêm 10 ngày, nhưng lại làm giảm sản lượng hơn một nửa.
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc công bố vào tháng 10, nếu các chính sách khí hậu hiện tại không thay đổi, thế giới có thể phải đối mặt với mức nhiệt tăng tới 3,1 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp vào năm 2100. Tại Nội Mông Cổ, hàng chục công nhân vội vàng thu hoạch khoai tây trước khi trận mưa lớn tiếp theo ập đến.
“Thách thức lớn nhất với khoai tây năm nay là mưa lớn” quản lý Wang Shiyi cho biết: “Nó đã gây ra nhiều bệnh hại… và làm chậm tiến độ thu hoạch đáng kể.”
Trong khi đó, công ty sản xuất giống khoai tây Yakeshi Senfeng Potato Industry Company đã đầu tư vào hệ thống khí canh, nơi cây trồng được trồng trong không khí với điều kiện kiểm soát.
Nông dân ngày càng yêu cầu các giống khoai tây có năng suất cao hơn và ít bị bệnh hơn, đặc biệt là bệnh mốc sương – nguyên nhân gây ra Nạn đói khoai tây Ireland vào giữa thế kỷ 19 và phát triển mạnh trong điều kiện ấm và ẩm.
“Một số chủng bệnh mốc sương mới và hung hãn hơn đã bắt đầu xuất hiện, chúng kháng cự mạnh hơn với các phương pháp kiểm soát truyền thống” ông Li Xuemin, tổng giám đốc công ty ở Nội Mông Cổ, giải thích chiến lược của mình.
Nghiên cứu của CIP, với trụ sở chính tại Lima, là một phần của nỗ lực hợp tác với chính phủ Trung Quốc nhằm giúp nông dân thích nghi với điều kiện khí hậu ấm và ẩm hơn.
Trong nhà kính bên ngoài phòng thí nghiệm của ông Li, các nhân viên đang lai phấn cho hoa khoai tây trắng để phát triển các giống chịu nhiệt.
Ông Li cho biết, trong vòng 10 năm tới, nông dân Trung Quốc cần thay đổi cách canh tác, như trồng khoai tây vào mùa xuân thay vì đầu mùa hè, hoặc chuyển lên các khu vực có độ cao lớn hơn để tránh nhiệt độ cao.
“Nông dân phải bắt đầu chuẩn bị cho biến đổi khí hậu” Li nói: “Nếu chúng ta không tìm ra giải pháp, họ sẽ thu nhập ít hơn do năng suất giảm, và giá khoai tây có thể tăng.”
>>> Xem thêm: Tuyết rơi dày hơn 40 cm bao phủ khu vực Seoul trong ngày thứ 2