EnglishMột tên lửa Starship của SpaceX đã vỡ vụn trong không gian chỉ vài phút sau khi phóng từ Texas vào thứ Năm, khiến các chuyến bay hàng không qua vùng Vịnh Mexico phải thay đổi lộ trình để tránh mảnh vỡ rơi xuống và gây ảnh hưởng lớn đến chương trình tên lửa hàng đầu của Elon Musk.
Trung tâm điều khiển của SpaceX mất liên lạc với Starship vừa được nâng cấp, mang theo lô vệ tinh thử nghiệm đầu tiên nhưng không có phi hành đoàn, tám phút sau khi rời bệ phóng tại cơ sở ở Nam Texas lúc 5:38 chiều giờ EST (2238 GMT). Video do Reuters ghi lại cho thấy những quả cầu ánh sáng màu cam rực sáng trên bầu trời thủ đô Port-au-Prince của Haiti, để lại những vệt khói phía sau.
“Chúng tôi đã mất toàn bộ liên lạc với tàu – điều này về cơ bản cho thấy chúng tôi đã gặp sự cố với tầng trên,” Giám đốc Truyền thông của SpaceX, Dan Huot, cho biết, đồng thời xác nhận vài phút sau rằng tàu đã bị mất.
Lần gần đây nhất tầng trên của Starship thất bại là vào tháng 3 năm ngoái, khi nó tái nhập khí quyển Trái Đất trên Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, hiếm khi sự cố của SpaceX gây ra sự gián đoạn lớn đối với lưu thông hàng không. Theo trang web theo dõi chuyến bay FlightRadar24, hàng chục chuyến bay thương mại đã chuyển hướng đến các sân bay khác hoặc thay đổi lộ trình để tránh các mảnh vỡ tiềm ẩn. Các chuyến bay khởi hành từ các sân bay ở Miami và Fort Lauderdale, Florida, cũng bị hoãn khoảng 45 phút.
Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA), cơ quan quản lý các hoạt động phóng tư nhân, cho biết họ đã tạm thời làm chậm và chuyển hướng máy bay xung quanh khu vực có mảnh vỡ rơi xuống, nhưng hoạt động bình thường đã được khôi phục. FAA thường xuyên đóng không phận cho các vụ phóng và tái nhập khí quyển, nhưng có thể tạo ra một “khu vực phản ứng mảnh vỡ” để ngăn máy bay đi vào nếu phương tiện vũ trụ gặp sự cố ngoài vùng bị đóng ban đầu.
CEO SpaceX Elon Musk đã đăng một video lên nền tảng X cho thấy trường mảnh vỡ và nói: “Thành công thì không chắc chắn, nhưng giải trí thì được đảm bảo!”
Sự cố xảy ra một ngày sau khi Blue Origin, công ty vũ trụ của tỷ phú sáng lập Amazon Jeff Bezos, lần đầu tiên phóng thành công tên lửa khổng lồ New Glenn vào quỹ đạo.
‘TÀU THẾ HỆ MỚI’
Tầng trên của Starship, cao hơn 2 mét (6,56 feet) so với các phiên bản trước, là “tàu thế hệ mới với nhiều cải tiến đáng kể,” SpaceX cho biết trong mô tả nhiệm vụ trước thử nghiệm. Tàu dự kiến sẽ đáp xuống Ấn Độ Dương một cách có kiểm soát khoảng một giờ sau khi phóng từ Texas.
Musk cho biết, đánh giá ban đầu về sự cố cho thấy một rò rỉ nhiên liệu oxy lỏng bên trong đã gây ra áp lực tích tụ, dẫn đến việc tên lửa bị phá hủy.
FAA có khả năng sẽ mở một cuộc điều tra sự cố, điều này có thể khiến Starship bị đình chỉ – như cơ quan này đã làm trước đây – và xem xét liệu bất kỳ mảnh vỡ nào từ vụ nổ giữa chuyến bay có rơi vào khu vực đông dân cư hoặc ngoài vùng nguy hiểm đã định sẵn của Starship hay không.
Sự cố này đe dọa làm chệch mục tiêu của Musk trong việc thực hiện ít nhất 12 thử nghiệm Starship trong năm nay, phụ thuộc vào việc SpaceX có thể khắc phục sự cố nhanh như thế nào và liệu FAA có mở cuộc điều tra hay không.
“Hiện tại không có gì cho thấy sẽ phải trì hoãn vụ phóng tiếp theo qua tháng sau,” Musk nói.
Tỷ phú này, người từng được bổ nhiệm vào vai trò cắt giảm chi phí trong chính phủ dưới thời Tổng thống Donald Trump, đã nhiều lần chỉ trích FAA vì vượt quá quyền hạn và đưa ra các quyết định mang tính chính trị.
Musk đã kêu gọi Giám đốc FAA Mike Whitaker từ chức vào tháng 9, ngay sau khi FAA phạt SpaceX và trì hoãn một vụ phóng của họ. Whitaker cho biết vào tháng 12 rằng ông sẽ từ chức trước khi nhiệm kỳ của Trump bắt đầu. Người thay thế vẫn chưa được chỉ định.
Nhiệm vụ hôm thứ Năm là thử nghiệm Starship lần thứ bảy kể từ năm 2023 trong nỗ lực hàng tỷ đô la của Musk để chế tạo một tên lửa có khả năng đưa con người và hàng hóa lên sao Hỏa, cũng như triển khai các lô vệ tinh lớn vào quỹ đạo Trái Đất.
Phương pháp phát triển “thử nghiệm tới thất bại” của SpaceX trước đây đã bao gồm các thất bại ngoạn mục khi công ty đẩy các nguyên mẫu Starship đến giới hạn kỹ thuật. Tuy nhiên, sự cố thử nghiệm hôm thứ Năm xảy ra ở giai đoạn nhiệm vụ mà SpaceX đã từng thành công trước đây.
Trong khi đó, bộ tăng cường Super Heavy cao chót vót đã trở lại bệ phóng sau khoảng bảy phút kể từ khi cất cánh, như kế hoạch, giảm tốc độ rơi từ không gian bằng cách tái kích hoạt động cơ Raptor và móc vào các cánh tay cơ học khổng lồ cố định trên tháp phóng.
