EnglishCác nghị sĩ Pháp đã thông qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với chính phủ vào thứ Tư, đẩy nền kinh tế lớn thứ hai của Liên minh châu Âu vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, đe dọa khả năng lập pháp và kiểm soát thâm hụt ngân sách lớn.
Các nghị sĩ cực hữu và cánh tả đã hợp lực để thông qua kiến nghị bất tín nhiệm nhằm vào Thủ tướng Michel Barnier, với 331 phiếu ủng hộ. Ông Barnier buộc phải đệ đơn từ chức cùng toàn bộ nội các lên Tổng thống Emmanuel Macron, kết thúc nhiệm kỳ kéo dài ba tháng ngắn nhất trong lịch sử nền Cộng hòa thứ Năm của Pháp từ năm 1958. Theo truyền thông Pháp, dự kiến ông sẽ thực hiện điều này vào sáng thứ Năm.
Nguyên nhân khiến ông Barnier bị phản đối là do ông đã sử dụng quyền hiến pháp đặc biệt để thông qua một phần ngân sách không được ủng hộ đa số tại quốc hội. Dự thảo ngân sách này đặt mục tiêu tiết kiệm 60 tỷ euro (khoảng 63,07 tỷ USD) nhằm giảm thâm hụt.
Trước cuộc bỏ phiếu, ông Barnier cảnh báo: “Thực tế về thâm hụt này sẽ không biến mất chỉ nhờ một kiến nghị bất tín nhiệm. Chính phủ tiếp theo cũng sẽ phải đối mặt với nó.”
Đây là lần đầu tiên một chính phủ Pháp thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm kể từ thời Georges Pompidou năm 1962. Cuộc khủng hoảng hiện tại bắt nguồn từ quyết định tổ chức bầu cử sớm của Tổng thống Macron vào tháng 6, dẫn đến một quốc hội phân cực.
Với vị thế của tổng thống bị suy giảm, Pháp có nguy cơ kết thúc năm mà không có một chính phủ ổn định hoặc ngân sách năm 2025, mặc dù hiến pháp cho phép các biện pháp đặc biệt để tránh tình trạng đóng cửa chính phủ như ở Mỹ.
Tình trạng bất ổn chính trị tại Pháp có thể làm suy yếu thêm Liên minh châu Âu, vốn đang bị ảnh hưởng bởi sự sụp đổ của chính phủ liên minh tại Đức, và chỉ vài tuần trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
Căng thẳng chính trị và kinh tế
Bộ trưởng Quốc phòng sắp mãn nhiệm Sebastien Lecornu cảnh báo rằng khủng hoảng có thể ảnh hưởng đến sự hỗ trợ của Pháp dành cho Ukraine. Trong khi đó, đảng cực tả France Unbowed (LFI) yêu cầu Tổng thống Macron từ chức.
Marine Le Pen, lãnh đạo đảng cực hữu, hoan nghênh sự thất bại của ông Barnier và nhấn mạnh: “Tôi không ép buộc Tổng thống Macron từ chức. Áp lực sẽ ngày càng gia tăng, và quyết định cuối cùng sẽ thuộc về ông ấy.”
Pháp hiện đối mặt với thời kỳ bất ổn chính trị sâu sắc, làm nhà đầu tư lo ngại về trái phiếu và cổ phiếu chính phủ. Chi phí vay mượn của Pháp trong tuần này thậm chí cao hơn cả Hy Lạp – quốc gia thường bị coi là rủi ro hơn.
Tổng thống Macron đang phải lựa chọn: nhanh chóng bổ nhiệm thủ tướng mới hoặc giữ ông Barnier và nội các ở vị trí tạm quyền. Dù chọn phương án nào, chính phủ mới cũng sẽ phải đối mặt với một quốc hội bị chia rẽ và những khó khăn trong việc thông qua ngân sách năm 2025.
Tình trạng này cũng đặt ra rủi ro cho bà Le Pen. Các đồng minh của Macron cáo buộc bà gây ra hỗn loạn khi hợp tác với cánh tả để lật đổ ông Barnier. Trong khi đó, thị trường chứng khoán Pháp đã giảm gần 10% kể từ khi Macron kêu gọi bầu cử sớm, khiến nước này trở thành một trong những nền kinh tế EU thua lỗ nặng nề nhất.
Dự thảo ngân sách của Barnier nhằm cắt giảm thâm hụt từ 6% GDP trong năm nay xuống còn 5% vào năm 2025. Ông cảnh báo rằng việc bỏ phiếu bất tín nhiệm sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho tài chính quốc gia, song bà Le Pen khẳng định sẽ ủng hộ bất kỳ luật khẩn cấp nào nhằm đảm bảo tài chính tạm thời.
