EnglishMột ngày tháng 7, Rafiq đã lén rời khỏi khu trại tị nạn lớn nhất thế giới ở miền nam Bangladesh và vượt biên sang Myanmar trên một chiếc thuyền nhỏ. Điểm đến của anh: một cuộc nội chiến khốc liệt tại đất nước mà anh đã chạy trốn vào năm 2017.
Hàng nghìn phiến quân Rohingya, giống như Rafiq (32 tuổi), đã xuất hiện từ các trại tị nạn ở Cox’s Bazar – nơi đang chứa hơn một triệu người tị nạn. Theo bốn người hiểu rõ tình hình xung đột và hai báo cáo nội bộ từ các tổ chức viện trợ mà Reuters có được, năm nay, tình trạng tuyển mộ phiến quân và bạo lực trong các trại đã gia tăng đáng kể.
“Chúng tôi cần chiến đấu để giành lại đất đai của mình” Rafiq một người đàn ông gầy gò, để râu, đội mũ cầu nguyện của người Hồi giáo, chia sẻ. Anh đã chiến đấu ở Myanmar trong nhiều tuần trước khi quay lại sau khi bị bắn vào chân. “Chúng tôi không còn cách nào khác.”
Người Rohingya, một nhóm Hồi giáo lớn nhất thế giới không có quốc tịch, bắt đầu chạy sang Bangladesh vào năm 2016 để thoát khỏi điều mà Liên Hợp Quốc gọi là tội diệt chủng do quân đội Myanmar, đất nước có đa số dân là người theo đạo Phật, gây ra.
Một cuộc nổi dậy kéo dài ở Myanmar đã mạnh mẽ hơn kể từ khi quân đội thực hiện cuộc đảo chính vào năm 2021. Cuộc xung đột này liên quan đến nhiều nhóm vũ trang phức tạp – trong đó, các chiến binh Rohingya giờ đây cũng tham gia.
Nhiều người đã gia nhập các nhóm có mối liên kết lỏng lẻo với những kẻ đã từng đàn áp họ, để chiến đấu chống lại lực lượng dân quân Arakan Army – một nhóm dân tộc đã kiểm soát phần lớn bang Rakhine ở miền tây Myanmar, nơi mà nhiều người Rohingya từng chạy trốn.
Tuyển mộ phiến quân và tình hình trong trại tị nạn
Reuters đã phỏng vấn 18 người, bao gồm các chiến binh Rohingya, nhân viên nhân đạo và quan chức Bangladesh, để tìm hiểu về sự gia tăng của các nhóm phiến quân trong các trại tị nạn ở Bangladesh. Theo hai báo cáo nội bộ mà Reuters xem được, hiện có khoảng 3.000 đến 5.000 chiến binh Rohingya được tuyển mộ từ các trại này.
Nhiều người tham gia vì bị ép buộc hoặc được hứa hẹn bằng tiền, quốc tịch Myanmar, hoặc cả hai. Các nhóm phiến quân lớn như Tổ chức Đoàn kết Rohingya (RSO) và Quân giải phóng Arakan Rohingya (ARSA) chưa nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong các trại. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các chiến binh được đào tạo và vũ khí đã khiến Bangladesh lo ngại về một “quả bom hẹn giờ” đang hình thành.
Nhiều người trẻ trong trại, sống trong nghèo đói và không có cơ hội, có nguy cơ bị lôi kéo vào các hoạt động phiến quân và tội phạm.
Chiến đấu ở Maungdaw
Abu Afna, một chiến binh Rohingya, kể rằng anh đã được quân đội Myanmar cấp vũ khí và nơi ở tại thị trấn Maungdaw, nơi quân đội đang chiến đấu với Arakan Army để giành quyền kiểm soát. Dù được hứa hẹn về quốc tịch, nhiều chiến binh cảm thấy cay đắng khi hợp tác với những kẻ từng đàn áp và sát hại gia đình họ.
“Tôi đứng cạnh những người đã từng cưỡng hiếp và giết hại mẹ, chị em của chúng tôi” Abu Afna nói. Nhưng anh thừa nhận rằng mục tiêu lớn nhất là giành lại quốc tịch Myanmar, thứ mà người Rohingya đã bị tước đoạt từ lâu.
Nỗi lo sợ và tương lai bất định
Trong khi đó, tại các trại tị nạn ở Cox’s Bazar, tình trạng bạo lực và đấu đá giữa các nhóm vũ trang đang làm gián đoạn cuộc sống của người tị nạn và các hoạt động viện trợ nhân đạo. Theo tổ chức Fortify Rights, năm nay, ít nhất 60 người đã bị giết và nhiều người khác bị bắt cóc, tra tấn.
Wendy McCance, giám đốc Hội đồng Người tị nạn Na Uy tại Bangladesh, cảnh báo rằng nguồn tài trợ quốc tế cho các trại này có thể cạn kiệt trong 10 năm tới. Bà kêu gọi cần tạo ra cơ hội sinh kế cho người tị nạn để tránh việc họ bị lôi kéo vào các nhóm vũ trang.
Một người tị nạn tên Sharit Ullah, người từng làm nông ở Myanmar, chia sẻ rằng gia đình anh đang phải đối mặt với thiếu thốn và bạo lực leo thang trong trại. “Chúng tôi không có gì ở đây” anh nói. “Chúng tôi sống trong sợ hãi.”
Tác giả: Devjyot Ghoshal và Poppy Mcpherson
Nguồn: Reuters
Thứ hai, 25/11/2024, 09:36 (giờ Anh)
>>> Xem thêm: Hội nghị COP29 trị giá 300 tỷ USD bị các quốc gia đang phát triển chỉ trích là không đủ
