Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố vào thứ Năm rằng Trung Quốc sẽ cung cấp 360 tỷ nhân dân tệ (hơn 50 tỷ USD) hỗ trợ tài chính cho châu Phi trong ba năm tới.
Ông Tập phát biểu vào ngày thứ hai của Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc – Châu Phi lần thứ chín, nơi dự kiến sẽ đưa ra các chính sách mới và thỏa thuận hợp tác, định hướng cho mối quan hệ Trung Quốc – Châu Phi trong ba năm tới.
“Mối quan hệ giữa Trung Quốc và châu Phi hiện đang ở giai đoạn tốt nhất trong lịch sử,” ông Tập nói, theo bản dịch chính thức từ tiếng Trung.
“Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác với châu Phi trong các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, cơ sở hạ tầng, thương mại và đầu tư,” ông Tập nói, kêu gọi cả hai bên cùng nhau thúc đẩy hiện đại hóa “mở và đôi bên cùng có lợi.”
Hội nghị thượng đỉnh nổi bật này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách điều chỉnh lại các mối quan hệ kinh tế và thỏa thuận thương mại với châu Phi, đồng thời củng cố quan hệ với các nền kinh tế đang phát triển trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị với phương Tây.
Lãnh đạo từ hơn 50 quốc gia châu Phi đã tập trung tại Bắc Kinh tuần này, nhiều người trong số đó — bao gồm Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa và Tổng thống Kenya William Ruto — đã có các cuộc gặp riêng với ông Tập trước khi hội nghị diễn ra, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Đến cuối hội nghị, các nhà lãnh đạo hai bên dự kiến sẽ đạt được các thỏa thuận về thương mại và đầu tư, và ký kết các tài liệu quan trọng như kế hoạch hành động ba năm của Bắc Kinh. Hội nghị trước đây đã chứng kiến Trung Quốc cam kết tài chính lớn để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ trên khắp châu Phi.
Các đại biểu tham dự cũng sẽ đàm phán với Bắc Kinh về các điều khoản vay nhằm giải quyết gánh nặng nợ đang gia tăng trong nước.
Hội nghị cũng diễn ra khi Trung Quốc cố gắng bán nhiều sản phẩm công nghệ xanh hơn cho khu vực như xe điện và pin mặt trời — những mặt hàng phải đối mặt với thuế xuất khẩu cao ở phương Tây. Đây là sự kiện ngoại giao lớn nhất mà Trung Quốc đã tổ chức trong những năm gần đây, Phó Ngoại trưởng Trung Quốc Trần Hiểu Đông cho biết trong cuộc họp báo của hội nghị vào ngày 23 tháng 8.
Nhưng nhiệm vụ này có thể là thách thức đối với ông Tập, sau khi Trung Quốc không đạt được cam kết mua 300 tỷ USD hàng hóa châu Phi từ Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc – Châu Phi năm 2021. Trung Quốc đã là đối tác thương mại lớn nhất của châu Phi kể từ khi vượt qua Hoa Kỳ vào năm 2009. Tổng kim ngạch thương mại đã tăng đáng kể trong hai thập kỷ qua, từ dưới 100 tỷ nhân dân tệ vào năm 2000 lên 1,98 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2023, với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 17,2%, theo số liệu từ Hải quan Trung Quốc.
Trong bảy tháng đầu năm nay, thương mại hàng hóa giữa Trung Quốc và châu Phi đã tăng tốc để đạt mức kỷ lục 1,19 nghìn tỷ nhân dân tệ.
Trung Quốc cũng là chủ nợ lớn nhất của nhiều quốc gia châu Phi. Từ năm 2000 đến năm 2023, Trung Quốc đã cấp hơn 180 tỷ USD để xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng như cầu, tuyến đường sắt và nhà máy thủy điện trên lục địa này, theo Trung tâm Chính sách Phát triển Toàn cầu Đại học Boston. Riêng trong năm ngoái, các tổ chức cho vay của Trung Quốc đã cấp các khoản vay trị giá 4,61 tỷ USD, mức cao nhất kể từ năm 2019.
Tuy nhiên, các chương trình cho vay này, bao gồm cả Sáng kiến Vành đai và Con đường đặc trưng của ông Tập, đã bị chỉ trích vì đặt các chính phủ có thu nhập thấp và trung bình vào tình trạng nợ nần quá cao so với GDP. Điều này đã khiến một số quốc gia không thể trả nợ hoặc thậm chí rơi vào tình trạng vỡ nợ. Ngoài 360 tỷ nhân dân tệ hỗ trợ tài chính, ông Tập đề cập rằng Trung Quốc sẽ “khuyến khích và hỗ trợ” châu Phi phát hành trái phiếu panda tại Trung Quốc. Khoản viện trợ tài chính cam kết sẽ được chia thành 210 tỷ nhân dân tệ tín dụng, 80 tỷ nhân dân tệ cho các loại hỗ trợ khác nhau và 70 tỷ nhân dân tệ đầu tư vào châu Phi bởi các doanh nghiệp Trung Quốc.
“Một người bạn là người bạn đồng hành trên con đường,” ông Tập nói trong bài phát biểu, trích dẫn một câu tục ngữ châu Phi, nhấn mạnh rằng Trung Quốc và châu Phi nên “cùng nhau đi trên con đường” hướng tới hiện đại hóa.
Chủ tịch Tập nhấn mạnh rằng “bất kể bối cảnh quốc tế có thể thay đổi như thế nào, Trung Quốc sẽ không bao giờ dao động trong quyết tâm theo đuổi sự đoàn kết và hợp tác lớn hơn với châu Phi,” Phó Ngoại trưởng Trần Hiểu Đông nói trong cuộc họp báo ngày 23 tháng 8.
>>> Xem thêm: Trung Quốc cam kết khuyến khích đầu tư vào Nigeria